Oogbescherming en de Arbowet

Het belang van oogbescherming op de werkvloer wordt vaak onderschat, maar een klein ongeluk kan grote gevolgen hebben. Denk aan een metalen splinter die in het oog schiet tijdens het slijpen, of een chemische vloeistof die per ongeluk in het gezicht spat. In sommige gevallen kunnen zulke incidenten leiden tot permanente schade of zelfs blindheid. Daarom is het belangrijk om oogbescherming serieus te nemen. In dit artikel bespreken we de risico’s van het werken zonder oogbescherming, de verplichtingen die de Arbowet werkgevers oplegt, en hoe je ervoor zorgt dat werknemers veilig kunnen werken.

Wat zijn de risico’s van werk zonder oogbescherming?

Werken zonder oogbescherming stelt werknemers bloot aan een scala aan risico's. Afhankelijk van het soort werk kunnen deze risico’s leiden tot tijdelijke of permanente schade aan het gezichtsvermogen. Hieronder enkele van de grootste gevaren:

1. Hitte

Hoge temperaturen, zoals die bij lassen of smeden, kunnen de ogen beschadigen. Ogen die aan hitte worden blootgesteld kunnen uitdrogen, en langdurige blootstelling kan zelfs brandwonden veroorzaken aan het hoornvlies. Dit maakt het dragen van beschermende brillen met hittebestendige lenzen cruciaal in dergelijke werkomgevingen.

2. Vuur

Vuur kan niet alleen leiden tot brandwonden op de huid, maar ook aan de ogen. Vooral lassers en werknemers die met open vuur werken, lopen risico op vonken of hete gassen die het oog kunnen beschadigen. Lasbrillen zijn speciaal ontworpen om dit risico te beperken.

3. Kou

Extreme kou, hoewel minder vaak genoemd, kan ook schadelijk zijn voor de ogen. Blootstelling aan lage temperaturen kan leiden tot bevriezing van het oogweefsel, wat ernstige schade kan veroorzaken.

4. UV-straling

Ultraviolette (UV) straling komt vaak voor bij laswerkzaamheden. Langdurige blootstelling zonder adequate oogbescherming kan leiden tot aandoeningen zoals lasogen, waarbij het hoornvlies verbrand.

5. Ioniserende straling

In sectoren zoals de medische wereld, de nucleaire industrie en industriële radiografie kan ioniserende straling de ogen ernstig beschadigen. Langdurige blootstelling zonder bescherming kan cataract (staar) veroorzaken.

6. Gevaarlijke stoffen

Veel werkplekken maken gebruik van chemicaliën die in vloeistof- of gasvorm in de ogen terecht kunnen komen. Zelfs een kleine hoeveelheid van een bijtende stof kan blijvende schade aanrichten.

7. Snijden en steken

Werknemers in de bouw, metaalbewerking of houtbewerking lopen risico op rondvliegende deeltjes zoals splinters, zaagsel of metaaldeeltjes die in de ogen kunnen komen. Dit kan leiden tot snijwonden in het oog of, in extreme gevallen, blindheid.

8. Vloeistoffen

Chemische vloeistoffen, zoals schoonmaakmiddelen of industriële oplosmiddelen, kunnen de ogen ernstig irriteren of beschadigen. Veiligheidsbrillen moeten in deze gevallen altijd worden gedragen.

9. Ziekteverwekkers

In sectoren zoals de zorg en laboratoria kunnen biologische gevaren, zoals virussen en bacteriën, de ogen binnendringen. Dit maakt oogbescherming belangrijk om infecties te voorkomen.

Wettelijke verplichtingen onder de Arbowet

De Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) verplicht werkgevers om zorg te dragen voor de veiligheid en gezondheid van hun werknemers. Dit betekent dat zij verantwoordelijk zijn voor het minimaliseren van risico’s op de werkplek, inclusief het bieden van adequate persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) zoals oogbescherming.

Volgens artikel 3 van de Arbowet moeten werkgevers passende beschermingsmiddelen verstrekken wanneer de gezondheid of veiligheid van werknemers in gevaar is. Dit geldt ook voor werkomgevingen waar oogletsel een risico vormt. Het verstrekken van de juiste veiligheidsbril, aangepast aan de specifieke risico’s van het werk, is in dergelijke gevallen verplicht.

Werkgevers moeten verder zorgen voor:

• Regelmatig onderhoud van oogbeschermingsmiddelen om ervoor te zorgen dat deze altijd in goede staat verkeren.
• Training van werknemers in het juiste gebruik van oogbescherming.
• Vervanging van PBM’s wanneer deze versleten of beschadigd zijn.

Het niet naleven van deze verplichtingen kan leiden tot boetes en andere juridische consequenties voor de werkgever.

Het is van cruciaal belang dat oogbeschermingsmiddelen correct worden gebruikt en goed worden onderhouden om hun effectiviteit te waarborgen. Hierbij geldt in het bijzonder dat als het persoonlijk beschermingsmiddel (PBM) op maat is gemaakt, zoals veiligheidsbrillen op sterkte, deze regelmatig moet worden gecontroleerd. De brillenglazen moeten nog steeds de juiste correctie bieden en de bril moet de beoogde bescherming garanderen.

Wanneer een op maat gemaakt persoonlijk beschermingsmiddel niet meer geschikt is, werkt het niet effectief en voldoet het niet meer aan de wettelijke verplichtingen. Werkgevers zijn namelijk verplicht om passende beschermingsmiddelen te verstrekken die voldoen aan de eisen van de Arbowet.

Verschillende soorten oogbescherming

Afhankelijk van de werkomgeving zijn er verschillende soorten oogbescherming beschikbaar. Hieronder een overzicht van de meest gebruikte soorten:

1. Veiligheidsbrillen

Deze brillen bieden bescherming tegen rondvliegende deeltjes zoals stof, metaal of hout. Ze hebben vaak zijkappen om de ogen van alle kanten te beschermen.

2. Lasbrillen

Lasbrillen beschermen niet alleen tegen hitte, maar zijn ook uitgerust met UV-filters om de ogen te beschermen tegen schadelijke straling.

3. Ruimzichtbril

De bril beschermt de ogen en de eigen bril. Daarnaast sluit deze de ogen af, zodat er geen stof bij kan komen.

4. Gelaatschermen

Gelaatschermen bieden volledige bescherming voor het gezicht en zijn ideaal voor werkomgevingen waar gevaarlijke vloeistoffen of dampen aanwezig zijn.

Het juiste gebruik van oogbescherming

Om effectief te zijn, moeten oogbeschermingsmiddelen op de juiste manier worden gebruikt. Hier zijn enkele tips:

• Zorg voor de juiste pasvorm: Oogbescherming moet stevig en comfortabel zitten zonder te verschuiven, zodat je ogen altijd goed beschermd zijn.
• Regelmatig onderhoud: Controleer veiligheidsbrillen regelmatig op schade zoals krassen of gebroken onderdelen. Vervang beschadigde brillen direct.
• Vervang op tijd: Versleten oogbescherming moet tijdig worden vervangen om volledige bescherming te garanderen.

Veelgestelde vragen over oogbescherming

1. Is oogbescherming verplicht op elke werkplek?

Oogbescherming is alleen verplicht op werkplekken waar een risico bestaat op oogletsel. De werkgever moet een RI&E uitvoeren om te bepalen of oogbescherming nodig is.

2. Kunnen gewone brillen worden gebruikt als oogbescherming?

Nee, gewone brillen bieden niet voldoende bescherming. Werknemers die een bril op sterkte dragen, moeten veiligheidsbrillen op sterkte gebruiken.

3. Hoe vaak moet oogbescherming worden vervangen?

Oogbescherming moet worden vervangen wanneer deze beschadigd of versleten is, of wanneer de effectiviteit niet meer gegarandeerd kan worden.

4. Wat zijn de gevolgen voor werkgevers als ze geen oogbescherming bieden?

Werkgevers die hun werknemers niet adequaat beschermen, riskeren boetes van de Inspectie SZW (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) en kunnen aansprakelijk worden gesteld voor letsel dat ontstaat door nalatigheid.

Oogbescherming is essentieel in veel werkomgevingen en wordt vaak wettelijk vereist. Door de juiste oogbeschermingsmiddelen te verstrekken en werknemers te trainen in het gebruik ervan, kunnen werkgevers ernstige oogletsels voorkomen en voldoen aan de eisen van de Arbowet. Het niet naleven van deze verplichtingen kan leiden tot aanzienlijke juridische en financiële gevolgen.

Bronnen:

• Arboportaal: Oogbescherming
• Wet- en regelgeving: Arbeidsomstandighedenwet (BWBR0010346)

‍